Zmiany w kanonie lektur – rozporządzenie podpisane

0
558

Zmiany w wykazie lektur, dodanie podstawy programowej z przedmiotu historia tańca, zmiana sposobu realizowania zajęć przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie to najważniejsze kwestie ujęte w rozporządzeniach podpisanych przez Ministra Edukacji i Nauki.

W piątek, 13 sierpnia Minister Edukacji i Nauki podpisał projekty rozporządzeń zmieniających rozporządzenia w sprawie:

  1. podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej;
  2. podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia;
  3. ramowych planów nauczania dla publicznych szkół. 

Zmiany dotyczą:

  1. wykazu lektur z języka polskiego na wszystkich etapach kształcenia – obowiązują od 1 września 2021 r.;
  2. wprowadzenia dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum podstawy programowej dla przedmiotu historia tańca w zakresie rozszerzonym  – zmiana wejdzie w życie 1 września 2023 r.;
  3. warunków i sposobu realizacji przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie – zmiana obowiązuje od 1 września 2021 r.

Najważniejsze zmiany – lektury

Zmieniony wykaz lektur będzie obowiązywał od 1 września 2021 r. na wszystkich etapach kształcenia, tj.: w klasach I-III szkoły podstawowej, w klasach IV-VI oraz VII i VIII szkoły podstawowej oraz w szkołach ponadpodstawowych.

Zmiany dotyczą głównie lektur uzupełniających (w przypadku klas I-III szkoły podstawowej – propozycji lektur do wspólnego i indywidualnego czytania) i polegają na zaproponowaniu  takich pozycji książkowych, które warto omawiać z uczniami ze względu na ich walory edukacyjne i wychowawcze (czytelny system wartości), elementy konstrukcyjne utworu (konstrukcja świata przedstawionego, wyraziście zarysowana akcja) oraz warstwę językową utworu (polszczyzna staranna, pozbawiona wulgaryzmów i kolokwializmów, nadmiernych ozdobników). 

Zestawienie zmian w liście lektur 

Pełne zestawienie zmian w liście lektur można znaleźć w załączniku do komunikatu. 

Dodatkowo dla nauczycieli języka polskiego zostanie przygotowany i opublikowany (z końcem sierpnia br.) na stronie internetowej Ośrodka Rozwoju Edukacji komentarz dydaktyczny do zmian na liście lektur w szkole podstawowej (na I i II etapie edukacyjnym) i w szkołach ponadpodstawowych. 

Typ szkołyLektury usunięteNowe pozycje na listachPrzeniesienia
Szkoła podstawowa: klasy IIIIAlina Centkiewiczowa i Czesław Centkiewicz, Zaczarowana zagroda; Mira Jaworczakowa, Oto jest Kasia; Leszek Kołakowski, Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?; Marcin Pałasz, Sposób na ElfaDorota Gellner, Wścibscy; Julita Grodek, Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie; Tom Justyniarski, Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca; Piotr Kordyasz, Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły (fragmenty); Zofia Kossak-Szczucka, Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata; Åsa Lind, Piaskowy Wilk; Aleksandra i Daniel Mizielińscy, Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych
Szkoła podstawowa: klasy IVVI
Lektury uzupełniające: Karol May, Winnetou


Lektury uzupełniające: Carlo Collodi, Pinokio; John Flanagan, Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu; Emilia Kiereś, Rzeka; Zofia Kossak-Szczucka, Topsy i Lupus; Bolesław Leśmian, Klechdy sezamowe; Alan Aleksander Milne, Kubuś Puchatek; Longin Jan Okoń, Tecumseh; Ferdynand Antoni Ossendowski, Słoń Birara; Jacek Podsiadło, Czerwona kartka dla Sprężyny; Louis de Wohl, Posłaniec królaRafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi – przeniesiona z wykazu lektur obowiązkowych do wykazu lektur uzupełniających

Szkoła podstawowa: klasy VII i VIIILektury uzupełniające: Nancy H. Kleinbaum, Stowarzyszenie Umarłych Poetów;
Lektury uzupełniające: Lloyd Cassel Douglas, Wielki Rybak; Zofia Kossak-Szczucka, Bursztyny (wybrane opowiadanie); André Frossard, Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II; Bolesław Prus, Placówka, Zemsta; Henryk Sienkiewicz, Sąd Ozyrysa; Nicolas Sparks, Jesienna miłość

Melchior Wańkowicz, Ziele na kraterze (fragmenty) – przeniesione z wykazu lektur obowiązkowych do wykazu lektur uzupełniających jako pozycja: Melchior Wańkowicz, Ziele na kraterze; Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei (fragmenty) – przeniesione z wykazu lektur uzupełniających do wykazu lektur uzupełniających w zakresie rozszerzonym w liceach ogólnokształcących i technikach
Branżowa szkoła I stopniaLektura obowiązkowa wybrane wiersze poety Marcina Świetlickiego

Liceum ogólnokształcące/
Technikum


































Branżowa szkoła II stopnia
Lektura obowiązkowa Zakres podstawowy: wybrane wiersze następujących poetów: Marcin Świetlicki













Zakres rozszerzony: Jan Parandowski, Mitologia, część II Rzym; François Villon, Wielki testament (fragmenty); Piotr Skarga, Żywoty świętych (fragmenty).



Lektura uzupełniająca Zakres podstawowy: Kronika Książąt Polskich, oprac. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski; Juliusz Słowacki, Listy do Matki (fragmenty); Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki (fragmenty); Stefan Żeromski, Ludzie bezdomni; Ryszard Krynicki, Adam Zagajewski, wybór wierszy; Witold Pilecki,  Raport Witolda; Wiesław Kielar, Anus mundi; Zofia Kossak-Szczucka, Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919; Jarosław Iwaszkiewicz, wybrane opowiadanie; John Ronald Reuel Tolkien, Władca pierścieni. Drużyna pierścienia

Zakres rozszerzony: Zofia Kossak-Szczucka, Błogosławiona wina; Ferdynand Antoni Ossendowski, Mocni ludzie; Ludzie, zwierzęta, bogowie; Krystyna Lubieniecka-Baraniak, Gdy brat staje się katem; Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei (fragmenty); Tryptyk rzymski; Pamięć i tożsamość (fragmenty), Fides et ratio (fragmenty); Karol Wojtyła, Przed sklepem jubilera; Stefan Wyszyński, Zapiski więzienne; Paweł Zuchniewicz, Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o Prymasie Wyszyńskim.
Lektura obowiązkowa zmiana o charakterze redakcyjnym w pkt 49 dotyczącym powojennej piosenki literackiej































zmiana o charakterze redakcyjnym w pkt 33 dotyczącym powojennej piosenki literackiej
Liceum ogólnokształcące/
Technikum

Zalecane dzieła teatralne i filmowe
Apocalypsis cum figuris, reż. Jerzy Grotowski; Zezowate szczęście, reż. Andrzej Munk
Zalecane dzieła teatralne i filmowe
Przerwanie działań wojennych, reż. Juliusz Machulski

Liceum ogólnokształcące/
Technikum

Teksty polecane do samokształcenia
Ewelina Nurczyńska-Fidelska, Barbara Parniewska, Ewa Popiel-Popiołek, Halina Ulińska, Film w szkolnej edukacji humanistycznej
Teksty polecane do samokształcenia
Jan Błoński, Język właściwie użyty. Szkice o poezji polskiej drugiej połowy XX wieku; Grażyna Borkowska, Pozytywiści i inni; Włodzimierz Dłubacz, O kulturę filozofii; Keith Houston, Książka. Najpotężniejszy przedmiot naszych czasów zbadany od deski do deski; Czesław Jaroszyński i Piotr Jaroszyński, Kultura słowa. Podstawy retoryki klasycznej; Piotr Jaroszyński, Człowiek i nauka. Studium z filozofii kultury; Karl Jaspers, Idea uniwersytetu; Teresa Kowalik,Przemysław Słowiński, Królewski dar. Co Polska i Polacy dali światu; Jakub Z. Lichański, Retoryka. Historia – Teoria – Praktyka, t. I i II; O polską kulturę humanistyczną. Z Mieczysławem A. Krąpcem OP rozmawia Piotr S. Mazur; Ryszard Przybylski, Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego.

Podstawa programowa przedmiotu historia tańca

W rozporządzeniu w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia została ustalona podstawa programowa przedmiotu historia tańca jako jednego z przedmiotów, które mogą być realizowane w liceach ogólnokształcących i technikach w zakresie rozszerzonym. Szkoły będą mogły uwzględnić w planie nauczania zajęcia z tego przedmiotu od roku szkolnego 2023/2024.

Zmiana w tym zakresie zarówno w podstawie programowej, jak i ramowych planach nauczania dla publicznych szkół (określenie wymiaru godzin) została wprowadzana na wniosek Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. 

Warunki i sposób realizacji przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie

Zmiana obowiązująca od 1 września 2021 r. polega na wykreśleniu zalecenia realizacji zajęć wychowanie do życia w rodzinie (WDŻ) na pierwszej i ostatniej godzinie lekcyjnej. Zmiana nie nakłada obligatoryjnego obowiązku innego planowania rozkładu lekcji. Pozwoli natomiast dyrektorowi planować je w najbardziej optymalny sposób, bez narzucania, że powinny być one na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej. Zajęcia WDŻ nie są jedynymi zajęciami  w szkole z podziałem na grupy. Nauczycielom przedmiotu WDŻ powinny zostać zapewnione takie same warunki pracy jak mają inni nauczyciele.  

Zajęcia WDŻ są obligatoryjne z mocy rozporządzenia do realizacji w szkołach. Rodzice mogą jednak zdecydować o uczestnictwie dziecka w tych zajęciach. 

Zdjęcie autorstwa Mikhail Nilov z Pexels